Thống kê cho thấy hơn 80% người trên 65 tuổi bị đau nhức xương khớp. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau nhức ở các khớp hay cử động như ở khớp bàn chân tay, khớp đầu gối, khớp vai… Đôi khi các khớp còn bị sưng, phát ra tiếng kêu, hạn chế khi vận động. Vậy nguyên nhân nào gây ra các bệnh về xương khớp?
🔵 Tổng quan về các nguyên nhân gây bệnh xương khớp
Có rất nhiều loại bệnh xương khớp khác nhau, mỗi bệnh lại có những nguyên nhân riêng biệt. Vì thế ở bài viết này, chúng tôi sẽ chỉ nói tới những nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp chủ yếu gây ra đau nhức xương khớp và các bệnh về khớp.
🔵 Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp
🔹 Tuổi tác
Nguyên nhân đau nhức xương khớp đầu tiên phải kể đến đó là tuổi tác (Ảnh minh họa)
Nguyên nhân đau nhức xương khớp đầu tiên phải kể đến đó là tuổi tác. Vì theo thời gian, các cơ quan đều phải đối mặt với sự lão hóa, một trong số đó là hệ thống cơ xương khớp.
Đầu tiên là sụn - một cấu trúc quan trọng của khớp. Theo thời gian, khi khớp bị lão hóa, quá trình phá hủy sụn sẽ diễn ra nhanh và nhiều hơn, làm cho sụn mỏng dần, chất nhờn ở đầu khớp xương giảm đi, từ đó làm giảm sự vận động trơn tru của khớp, khiến hai đầu khớp cọ xát vào nhau gây đau. Đồng thời, áp lực của cơ sẽ cũng sẽ chèn ép lên khớp, gây đau nhức, đặc biệt khi vận động hay thay đổi tư thế.
Song song với đó, khi chúng ta già đi, quá trình phá hủy xương sẽ diễn ra nhanh hơn quá trình tái tạo xương, điều này làm thay đổi mật độ cấu trúc của xương, khiến xương trở nên xốp hơn, dễ đau nhức hơn và dễ gãy hơn.
Dây chằng và mô liên kết ở các khớp cũng trở nên kém đàn hồi hơn theo tuổi tác. Dẫn tới tình trạng khớp kém linh hoạt, phạm vi chuyển động giảm. Lâu dần có thể dẫn tới cứng khớp và đau nhức xương khớp.
🔹 Cân nặng
Cân nặng không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh khớp mà nó còn gây đau (Ảnh minh họa)
Cân nặng không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh khớp mà nó còn gây đau. Theo TS. Lê Thúy Tươi, nguyên giảng viên Đại học Y - Dược TP HCM, khi thừa cân, béo phì, tình trạng lão hóa toàn thân và thoái hóa sụn khớp sẽ tiến triển nhanh hơn.
Nguyên nhân đau nhức xương khớp ở người béo phì là theo cơ chế sau:
Theo tổ chức Viêm khớp, mỗi khi chúng ta đi bộ, chạy hay lên xuống cầu thang, lực tác động lên các khớp, đặc biệt là khớp gối, có thể lớn hơn 2 đến 3 lần trọng lượng cơ thể; và hệ thống xương - cơ - dây chằng của chúng ta được thiết kết để có khả năng chịu lực của một người có trọng lượng bình thường (với BMI từ 18,5 đến 25,0). Vì thế, khi trọng lượng cơ thể vượt quá giới hạn cho phép, hệ thống này sẽ bị quá tải, áp lực lên sụn giữa các khớp lớn hơn mức cho phép, dẫn đến các sụn khớp bị hao mòn và phá hủy nhanh hơn.
Cộng hưởng với đó là quá trình lão hóa sớm ở những người thừa cân, sụn và xương lại càng nhanh chóng thoái hóa, gây đau đớn.
Có thể nói, thừa cân càng sớm, nguy cơ đau nhức xương khớp càng nhiều.
🔹 Di truyền
Di truyền đóng một vai trò đáng kể trong việc phát triển các cơn đau nhức xương khớp (Ảnh minh họa)
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được rằng, di truyền ảnh hưởng một phần không nhỏ đến tiến triển các cơn đau nhức xương khớp hoặc làm cho tình trạng đau nhức trở nên nghiêm trọng hơn.
Ở mức độ sinh học, các gen được cho là có liên quan đến tình trạng đau nhức xương khớp là:
- Gen COMT. Làm tăng độ nhạy cảm đau khớp và có liên quan đến bệnh viêm khớp;
- Gen TRPV1 và gen PACE4 PCSK6. Có liên quan đến đau khớp gối.
Trong thực tế, để nhận thấy tính di truyền của các bệnh về khớp, chúng ta chỉ cần nhìn vào mối quan hệ gia đình. Nếu trong gia đình bạn có người thân máu mủ (ông bà, anh chị em, cha mẹ,...) có người bị đau khớp, bạn sẽ có khả năng cao bị đau nhức xương khớp.
🔹 Thiếu hoạt động thể chất
Không hoạt động thể chất sẽ khiến hệ thống cơ xương khớp thay đổi, dẫn tới tăng nguy đau xương khớp (Ảnh minh họa)
🔹 Thời tiết
Rất nhiều người cảm thấy đau nhức xương khớp khi thay đổi thời tiết (Ảnh minh họa)
Rất nhiều người cảm thấy đau nhức xương khớp khi thay đổi thời tiết, đặc biệt là vào những lúc hanh khô, ẩm ướt, nóng lạnh thất thường hay ở những vùng có khí hậu khắc nghiệt. Đây là một nguyên nhân gây đau nhức đã được lí giải, cụ thể như sau:
Thời tiết lạnh kèm theo mưa phùn, độ ẩm không khí tăng cao, dẫn tới những thay đổi trong hệ thống xương khớp, bao gồm: gân bị co rút lại, dịch khớp đông quánh hơn, bề mặt sụn giảm sự trơn láng. Những thay đổi này khiến các khớp trở nên khô cứng, đau nhức, khó vận động.
Đồng thời, sự thay đổi thời tiết cũng làm cho mạch máu tại các vùng da co lại, máu đến các khớp xương bị hạn chế hoặc rất ít, làm thiếu máu nuôi dưỡng các khớp và sụn khớp, khiến sụn khớp bị yếu đi, bong tróc. Khi cử động, hai đầu xương này sẽ cọ xát vào nhau gây đau.
🔹 Nhiễm khuẩn
Nhiễm khuẩn có thể gây ra đau nhức xương khớp và nhiều loại bệnh khớp khác nhau (Ảnh minh họa)
Việc nhiễm khuẩn có thể gây ra đau nhức xương khớp và nhiều loại bệnh khớp khác nhau. Có thể kể tới là:
- Viêm khớp nhiễm khuẩn do nhiễm trùng Staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn). Loại viêm khớp này thường khởi phát khi bạn bị nhiễm trùng da, tiết niệu, tụ cầu khuẩn theo đó lây lan vào máu và đi tới khớp.
- Sốt thấp khớp xảy ra khi bạn bị nhiễm trùng cổ họng, do một loại vi khuẩn được gọi là Liên cầu khuẩn nhóm A gây ra. Nhóm vi khuẩn này có chứa một loại protein tương tự như protein trong cơ thể, hệ thống miễn dịch khi tấn công để tiêu diệt các vi khuẩn này có thể bị nhầm lẫn với cả chính các mô trong cơ thể, đặc biệt là mô của tim, khớp, da và hệ thần kinh trung ương. Phản ứng hệ thống miễn dịch này dẫn đến sưng các mô, đau khớp,...
- Viêm khớp phản ứng (còn gọi là hội chứng Reiter) là tình trạng sưng đau khớp do nhiễm trùng ở một cơ quan khác trong cơ thể, phổ biến nhất là ở hệ tiết niệu sinh dục, bộ phận sinh dục, hệ tiêu hóa hoặc ruột. Có vô số vi khuẩn gây viêm khớp phản ứng, có thể kể tới là: Chlamydia, Salmonella, Yersinia, Clostridium difficile,...
🔹 Thiếu vitamin D
Thiếu vitamin D ở trẻ em có thể dẫn tới bệnh còi xương và một loạt hệ lụy, trong đó có đau nhức xương khớp và các bệnh về khớp (Ảnh minh họa)
Thiếu vitamin D ở trẻ em có thể dẫn tới bệnh còi xương và một loạt hệ lụy kèm theo, như:
- Trẻ phát triển chậm hoặc thất bại trong việc phát triển;
- Cong vẹo cột sống;
- Biến dạng xương;
- Khiếm khuyết răng; .v.v.
Tất cả những vấn đề này có thể dẫn tới tình trang đau nhức xương khớp.
Vì vậy, trẻ em cần được bổ sung vitamin D thường xuyên, đặc biệt là trẻ sơ sinh.
🔹 Sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch
Trong một số bệnh xương khớp, sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch khiến nó tấn công vào chính các mô và các tế bào khỏe mạnh của chúng ta, gây ra tình trạng đau nhức, sưng và cứng khớp. Nguyên nhân của cơ chế này cho đến nay vẫn chưa được làm rõ.
Một số bệnh khớp xảy ra do sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch là: viêm khớp vảy nến, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ,...
🔹 Hút thuốc
Hút thuốc làm tăng nguy cơ đau nhức xương khớp (Ảnh minh họa)
Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm, bệnh viêm khớp dạng thấp (đặc biệt là nếu bạn có thêm cả khuynh hướng di truyền) và nhiều tình trạng đau cơ xương khớp mãn tính khác.
Nghiên cứu cho thấy, hút thuốc là làm cản trở hệ thống tuần hoàn của cơ thể và ngăn chất dinh dưỡng chảy vào cơ và khớp. Điều này khiến tình trạng đau nhức xương khớp xảy ra và xảy ra một cách nghiêm trọng.
Khói thuốc lá cũng có tác động tiêu cực đến chuyển hóa sụn. Nghiên cứu trên động vật và in vitro đã chỉ ra rằng, các thành phần của khói thuốc lá có ảnh hưởng xấu đến chức năng chondrocyte trong đĩa đệm, ức chế sự tăng sinh tế bào và tổng hợp ngoại bào, điều này tác động tiêu cực đến chức năng trong sụn khớp. Đàn ông bị thoái hóa khớp gối, nếu hút thuốc sẽ bị mất sụn nhiều hơn và đau khớp gối nghiêm trọng hơn so với những người đàn ông không hút thuốc.
🔹 Ngồi, làm việc sai tư thế
Tư thế ngồi sai có thế àm đau nhức xương cột sống, cổ, thậm chí là biến dạng cột sống (Ảnh minh họa)
Tư thế ngồi làm việc không đúng cũng là một nguyên nhân gây đau nhức xương khớp. Nhiều người thường có thói quen ngồi chúi về phía trước hoặc còng lưng. Tư thế ngồi này làm tăng áp lực lên cột sống, khiến cột sống bị đè nén, gây đau nhức lưng, cổ, thúc đẩy quá trình thoái hoá cột sống diễn ra nhanh hơn, thậm chí làm biến dạng cột sống.
Việc ngồi làm việc liên tục, đánh máy vi tính liên tục cũng làm cho các cơ, khớp bị căng cứng, đau nhức. Lâu ngày gây ra phù nề, thoái hóa khớp, nếu nặng cần phải có chỉ định phẫu thuật. Vì vậy, không nên xem thường nguyên nhân tưởng chừng như rất bình thường này.
🔹 Lao động nặng
Những người lao động nặng về thể chất sẽ có nguy cơ đau nhức xương khớp cao hơn.
Việc thường xuyên phải khuôn vác nặng làm tăng áp lực lên các khớp (khớp cổ, khớp gối, khớp háng và cột sống) khiến phần sụn khớp nhanh chóng bị tổn thương, các khớp và cột sống bị biến dạng, từ đó làm tăng nguy cơ thoái hóa gây đau đớn cho người lao động.
🔹 Thể thao sai cách
Chơi thể thao rất tốt cho hệ xương khớp, nhưng chơi thể thao không đúng cách lại phản tác dụng.
Chơi thể thao không đúng cách khiến lực liên tục tác động vào một khớp (như đá banh, đánh tennis không đúng,...) cũng làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gây ra đau khớp.
🔹 Mang giày dép cao
Giày dép cao gót có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đặc biệt là xương khớp (Ảnh minh họa)
Giày dép cao gót có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đặc biệt là xương khớp. Theo Viện Khoa học Y tế Ấn Độ (AIIMS), đi giày cao gót mỗi ngày trong nhiều giờ có thể dẫn đến tổn thương tích lũy ở xương và là nguyên nhân hàng đầu gây viêm khớp.
Bên cạnh viêm khớp, đi giày cao gót cũng làm tăng nguy cơ giãn dây thần kinh, đau lưng, đau thắt lưng và đau đầu gối.
Giày cao gót làm trọng lượng cơ thể phân bố không đồng đều. Khi đi giày cao gót, trọng lượng của bạn sẽ dồn về phía trước, khiến cơ tứ đầu đùi phải chịu áp lực lớn hơn để giữ đầu gối được thẳng, về lâu dài điều này sẽ gây đau khớp gối và ảnh hưởng không tốt tới hệ thống xương khớp.
🔹 Lắng đọng canxi pyrophotphat
Khi các tinh thể canxi pyrophotphat tích tụ trong khớp và các mô bao quanh khớp, nó sẽ gây viêm và đau (Ảnh minh họa)
Lắng đọng canxi pyrophotphat là nguyên nhân gây ra bệnh giả gút (bệnh Pseudogout). Giả gút là một dạng viêm khớp đặc trưng bởi tình trạng sưng đau đột ngột ở một hay nhiều khớp, phổ biến nhất là khớp đầu gối.
Khi các tinh thể canxi pyrophotphat tích tụ trong khớp và các mô bao quanh khớp, nó sẽ gây viêm và đau. Cho đến nay, người ta vẫn chưa biết rõ tại sao các tinh thể này lại hình thành trong khớp của chúng ta, nhưng đa số cho rằng tuổi tác có thể là lý do, bởi một nửa dân số trên 85 tuổi gặp phải tình trạng này.
🔹 Urate tích tụ trong khớp
Khi urate tích tụ trong khớp của bạn, nó có thể gây ra tình trạng viêm và đau dữ dội các khớp, đặc biệt là khớp gốc ngón chân cái. Đây chính là biểu hiện của bệnh gút.
Thông thường, axit uric được hòa tan trong máu và đào thải khỏi cơ thể bằng đường tiểu. Nhưng đôi khi cơ thể bạn sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận của bạn bài tiết quá ít axit uric, dẫn đến sự tích tụ của các tinh thể muối urate.
🔹 Chấn thương khớp
Chấn thương có thể ảnh hưởng đến sụn, khớp và các cấu trúc quanh khớp (Ảnh minh họa)
Chấn thương có thể ảnh hưởng đến sụn, khớp và các cấu trúc quanh khớp như dây chằng, túi mạc nối, gân. Điều này dẫn tới tình trạng đau nhức xương khớp, trật khớp, bong gân hay thậm chí là gãy xương.
🔹 Phơi nhiễm môi trường
Nhiều chuyên gia cho rằng, phơi nhiễm môi trường độc hãi cũng là nguyên nhân gây đau nhức xương khớp. Đặc biệt, phơi nhiễm amiăng hoặc silica có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp dạng thấp.
🔹 Giới tính
Giới tính cũng đóng một vai trò trong viêm xương khớp và đau nhức xươn khớp. Nhìn chung, phụ nữ thường gặp triệu chứng bệnh khớp nhiều hơn đàn ông.
🔹 Do bọ ve chân đen
Bệnh Lyme do bọ ve chân đen gây phát ban, sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, đau khớp, viêm màng não, tê liệt, yếu chân tay,... (Ảnh minh họa)
Bọ ve chân đen hay ve hươu là một loài ve cứng thuộc họ Ixodidae, xuất hiện chủ yếu ở miền đông và miền bắc Trung Tây Hoa Kỳ, đông nam Canada. Khi loài ve này bị nhiễm khuẩn và cắn chúng ta, nó có thể gây ra bệnh Lyme.
Triệu chứng của bệnh Lyme mà phát ban, sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, đau khớp, viêm màng não, tê liệt, yếu chân tay,...
🔹 Yếu tố tâm lý
Có một mối quan hệ qua lại giữa lo lắng, trầm cảm và sức khỏe xương khớp.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự lo lắng và trầm cảm cũng ảnh hưởng tới cơn đau của bạn. Trầm cảm làm suy yếu khả năng đối phó với nỗi đau, suy yếu nhận thức của bệnh nhân về tình trạng của họ, khiến nỗi đau dường như được nhân lên nhiều lần. Ví dụ như đau khớp có thể trở nên tiêu cực hơn ở những người bị trầm cảm.
Sống với tình trạng đau nhức xương khớp hàng ngày gây căng thẳng về thể chất và tinh thần. Lâu dài nó có thể làm thay đổi mức độ hóa chất não và hệ thần kinh, các hormone gây căng thẳng như cortisol, serotonin và norepinephrine được sản xuất với nồng độ lớn, phá vỡ sự cân bằng của cơ thể về các hóa chất này có thể gây ra trầm cảm ở một số người.
🔵 Kết luận
Bệnh về xương khớp không nguy hiểm tới tính mạng của bạn ngay lập tức, nhưng về lâu dài, nếu không điều trị, bệnh có thể biến chứng và làm suy giảm trầm trọng chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, cũng như có thể gây ra tàn tật vĩnh viễn. Việc tìm hiểu các nguyên nhân gây đau nhức xương khớp rất quan trọng, từ đây bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác được bệnh và đưa ra phương pháp điều trị đúng, hợp lý.
Xem thêm:
Bình luận bài viết
Bài viết có: 0 bình luận