Cây vòi voi là một loài dược liệu thiên nhiên mang đến nhiều giá trị có ích cho sức khỏe xương khớp cũng như cuộc sống hằng ngày. Cây thường mọc hoang khắp nơi nên chắc hẳn không ít người đã nhầm lẫn nó với cỏ dại và bỏ quả vị thuốc quý này. Tuy nhiên vòi voi cũng tiềm ẩn một số độc tố đối với gan nếu không dùng đúng liều quy định. Vậy cây vòi voi như thế nào? Cây vòi voi chữa bệnh gì? Mọi lời giải đáp sẽ có dưới bài viết ngay đây.
Tìm hiểu về những công dụng của cây vòi voi
Tìm hiểu cây vòi voi là cây gì?
Cây vòi voi có tên khoa học là Heliotropium indicum L, thuộc họ Boraginaceae. Được người dân gọi với nhiều tên khác nhau như cầu vĩ trùng, đại vĩ đao, dền voi, nam độc hoạt,...
Đặc điểm sinh học
Cây vòi voi thuộc loại thân thảo, chiều cao trung bình từ 25 - 40cm, thân cứng khỏe có nhiều lông nhám. Lá cây nhăn nheo, có hình bầu dục, phần mép có răng cưa. Hoa vòi voi màu trắng hoặc tím ( nhiều nơi còn gọi là cây vòi voi tím ), không có cuống, cụm hoa phát triển mọc thành cụm giống như vòi của con voi vậy. Đây cũng là lý do loài dược liệu này được gọi là cây vòi voi. Bộ phận dùng làm thuốc là tất cả bộ phận có trên cây.
Hình ảnh cây vòi voi
Cây vòi voi thường mọc ở đâu?
Cây có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Châu mỹ, mọc hoang rất nhiều ở những nước nhiệt đới như Việt Nam, Indonesia, Philippin,...Tại Việt Nam, cây được tìm thấy hầu hết ở các tỉnh, chỉ là không xuất hiện trong vùng núi cao. Vì là loại cây ưa sáng nên mọc nhiều ở khu đất trống, nương rẫy, đường đi,...
Thành phần hóa học, thu hái và bào chế
Theo các nghiên cứu y học hiện đại, trong vòi voi có chứa hoạt chất alcaloid pyrolizidin có khả năng gây ung thư nhưng cũng chứa nhiều chất mang tác dụng ức chế sự phát triển của khối u như indixin, indixin N-oxyd.
Dược liệu này được dân địa phương thu hái quanh năm, nhưng chủ yếu vẫn là mùa hè và mùa thu, mọi bộ phận trên cây đều được dùng làm thuốc. Sau khi thu hái, sẽ đem về phơi nắng hoặc sấy khô để dùng. Mùi hăng hơi đắng với cay.
Cây vòi voi có tác dụng gì đối với cơ thể?
Theo y học cổ truyền, vòi voi có vị đắng cay, quy vào thận, tỳ và đại tràng. Nên được ứng dụng trong điều trị các bệnh lý sau: xương khớp, mụn nhọt, viêm họng, mẩn ngứa, viêm da cơ địa,..với khả năng giảm sưng đau viêm, giải độc thanh nhiệt, tiêu thũng, lợi tiểu,...
Vậy theo y học hiện đại, cây vòi voi trị bệnh gì? ưới đây là một số nghiên cứu được ghi nhận:
Hỗ trợ giảm viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là một bệnh lý có cơ chế bệnh vô cùng phức tạp như eczema, chàm,...Bệnh khiến nhiều người bị khó chịu, ngứa ngáy và mất ngủ kéo dài dẫn tới căng thẳng. Dược liệu vòi voi sẽ giúp giảm các triệu chứng sau:
Giảm cảm giác ngứa ngáy, đau rát, sưng đỏ và hỗ trợ điều trị những nốt mủ trên da.
Ngăn ngừa mủ viêm lan rộng.
Giảm tình trạng sưng tấy.
Nhiều người đang phân vân rằng tắm cây vòi voi có tác dụng gì và có nên không? Đừng lo lắng, theo các nghiên cứu, việc tắm vòi voi có tác dụng hỗ trợ giảm các triệu chứng da như xuất hiện đốm đỏ li ti, mọng nước hay là mẩn đỏ.
Vòi voi có tác dụng điều trị viêm da cơ địa
Cây vòi voi chữa xương khớp, lợi tiểu và viêm xoang
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và chỉ ra chiết xuất từ lá vòi voi có khả năng làm thuốc lợi tiểu mạnh. Cùng với đó là tác dụng điều trị phong thấp, nhức mỏi rất hiệu quả.
Bên cạnh đó, dược liệu còn dùng để hỗ trợ điều trị viêm xoang, dùng đơn độc hoặc phối hợp cùng nhiều dược liệu quý khác để tăng hiệu quả điều trị.
Hỗ trợ điều trị giảm đau nhức xương khớp
Điển hình như bài thuốc kết hợp giữa cây vòi voi và hoa ngũ sắc có tác dụng sát trùng mạnh, xoang mũi được thông thoáng và hô hấp dễ dàng hơn.
Hỗ trợ điều trị mụn cóc, nhọt, mẩn ngứa
Vòi voi có tác dụng bổ sung nhiều vitamin A, D, C và khoáng chất cần thiết để làm lớp sừng mất đi, cải thiện làn da, ngăn ngừa mẩn ngứa, mụn nhọt.
Ngoài ra, chúng còn cung cấp lượng vitamin E cùng nhiều loại khác để da được hồng hào và khỏe mạnh hơn.
Hỗ trợ giảm viêm và sưng tấy
Chiết xuất từ toàn bộ cây vòi voi có tác dụng chống viêm, giảm sưng, giảm phù tai và chân. Hoạt tính chống viêm này được tìm thấy khi lấy dịch chiết từ rễ cây vòi voi cho vào dung môi methanol( 100mg/kg), thử nghiệm để chữa phù chân cấp tính. Kết quả cho thấy nó hoạt động như một chất chống viêm và giảm 49,05% phù chân.
Tại các nước Đông Nam Á như Campuchia và Lào, người dân tại đây sẽ dùng vòi voi sắc lấy nước uống hoặc đắp ở ngoài da để trị bong gân, sưng tấy, viêm xoang hoặc thấp khớp. Tại Indonesia, sẽ dùng nước sắc từ lá cây để trị bệnh nhiễm nấm Candida.
Ở Thái Lan, họ sẽ dùng nước sắc từ các bộ phận trên mặt đất của cây nhằm giảm tình trạng sốt, viêm. Đây cũng chính là câu trả lời cho thắc mắc cây vòi voi có uống được không?
Một số bài thuốc có chứa cây vòi voi
Bài thuốc điều trị viêm da cơ địa bằng cây vòi voi ngâm rượu
Rửa sạch phần rễ và thân, sau đó thái từng khúc nhỏ, để cho ráo nước rồi cho vào bình, Đổ rượu ngập dược liệu rồi đậy kín nắp lại. Theo dõi tới khi nào rượu chuyển sang màu vàng thì lấy ra và xoa lên vùng da bị bệnh. Ngày dùng 2 lần, duy trì 2 - 3 tuần.
Bài thuốc điều trị bệnh á sừng
+ Bài thuốc đắp: Đầu tiên dùng 1 nắm nhỏ thân và lá vòi voi đem đi rửa sạch rồi giã cho thật nhuyễn cùng với 1 thìa cà phê muối. Sau đó đem đắp lên vùng da bị bệnh và dùng băng cố định lại qua đêm. Đến sáng hôm sau thì dùng nước ấm để rửa sạch. Duy trì cho tới khi các triệu chứng của bệnh giảm dần và hết.
+ Bài thuốc vòi voi ngâm rượu để thoa: Rửa sạch dược liệu rồi thái nhỏ và bỏ vào bình, đổ ngập rượu, đậy nắp lại và ngâm trong 10 ngày. Sau đó mỗi ngày đều dùng thoa lên vùng da bị bệnh cho tới khi triệu chứng giảm hẳn.
Bài thuốc chữa đau nhức cơ xương khớp
Chuẩn bị 500g cây vòi voi và giấm gạo. Đem toàn bộ dược liệu đi rửa sạch rồi thái từng khúc. Sau đó giã cho nhuyễn, sao nóng lên chảo và cho giấm vào. Tới khi chuyển sang màu vàng thì tắt bếp và dùng túi sạch buộc lên vùng bị đau nhức, để qua đêm. Nên dùng duy trì đều đặn.
Những lưu ý cần phải nắm rõ khi dùng cây vòi voi
Cây vòi voi có độc không là lo lắng của mọi người bệnh khi muốn chữa bệnh bằng dược liệu này? Mặc dù cây vòi voi có nhiều tác dụng đối với cơ thể nhưng một số loài có chứa alcaloid nhân pyrolizidin gây độc tính cho gan như ức chế, hủy hoại tế bào gan gây triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, xuất huyết dạ dày và tăng nguy cơ ung thư. Nguy hiểm ở chỗ là độc tính này nó sẽ phát triển âm ỉ, kéo dài nên khó phát hiện. Do đó nếu không tìm hiểu kỹ thì không nên dùng, kể cả bôi ngoài da. Ngoài ra còn phải chú ý tới một số vấn đề sau nữa:
Những lưu ý cần thiết khi dùng
Không được tự ý dùng thuốc khi chưa được sự hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền hoặc là thầy thuốc. Bởi có thể gây nên nhiều tác dụng không mong muốn.
Không dùng cho phụ nữ có thai, cho con bú và trẻ em.
Chống chỉ định với người cao tuổi, tiêu chảy kéo dài, tỳ vị hư hàn, cơ thể suy nhược.
Không được tự ý uống hơn liều chỉ định vì sẽ gây độc cho gan. Trong quá trình uống nếu có xuất hiện tiêu chảy, đau bụng liên tục thì cần phải dừng lại ngay.
Phương pháp dùng vòi voi để chữa bệnh thương mang lại hiệu quả chậm nên cần duy trì dùng nhé.
Mặc dù chúng ta không thể phủ nhận những giá trị mà cây vòi voi mang lại cho sức khỏe nhưng các độc tính có trong nó cũng rất là nguy hiểm vì khó phát hiện hoặc âm ỉ, kéo dài. Bởi vậy, người bệnh cần phải thận trọng khi dùng và cần phải theo chỉ định của bác sĩ. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bệnh nhân hiểu rõ về cách dùng, tác dụng và những lưu ý quan trọng khác.
Xem thêm:
Bình luận bài viết
Bài viết có: 0 bình luận