Hạt Tophi Là Gì? Có Nguy Hiểm Không? Giải Đáp Từ A - Z

Hạt tophi là các nốt sần xuất hiện quanh khớp, làm khớp bị sưng, biến dạng, thậm chí là gây lở loét. KHi thấy các hạt này xuất hiện, có thể là cảnh báo của các bệnh lý xương khớp, điển hình là gout. 

Hạt tophi là gì? 

Hạt tophi xuất hiện là một trong những biểu hiện cho thấy bạn bị bệnh gout - đây là một loại viêm khớp mãn tính, hình thành do cường độ axit uric trong cơ thể tăng cao. Hạt này có đặc điểm mềm, xốp giống như các khối u nhỏ và thường có ở các trị trí như khớp tay, khớp chân, khớp cổ chân,... 

Các hạt tophi có thể khiến người bệnh đau dữ dội. Nếu không được điều trị kịp thời, các triệu chứng này có thể trở thành mãn tính và tăng nguy cơ làm các khớp bị tổn thương. 

Dựa trên vị trí và kích thước của các hạt tophi, các bác sĩ chuyên khoa xương khớp sẽ có những phương án áp dụng loại thuốc phù hợp để làm giảm nồng độ axit uric. Nếu nặng có thể cần phẫu thuật để loại bỏ. 

Hạt tophi ở vị trí các khớp ngón tay

Quá trình hình thành hạt tophi

Hạt tophi thường xuất hiện ở người bệnh gout mãn tính. Còn về thời điểm hình thành hạt tophi phụ thuộc nhiều vào mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như lượng axit uric tăng nhanh hay chậm. 

Chi tiết hơn, axit uric là giai đoạn cuối của quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể. Axit uric sẽ tồn tại ở dạng muỗi monosodium urat và hòa tan vào huyết tương. Sự kết hợp giữa ion urat mang điện tích âm và ion natri mang điện tích dương có trong huyết tương sẽ làm muối urat hình thành. Ở người bệnh gout, muối sẽ ở bị kết tủa, lắng đọng lại ở dạng thể hình kim và phát triển thành hạt tophi. 

Yếu tố chính khiến muối urat kết tủa thành hạt tophi là do nồng độ pH trong cơ thể tăng cao. Một số trường hợp người bệnh dù có nồng độ axit uric tăng cao nhưng không hình thành hạt tophi là do độ Ph trong cơ thể giảm, bão hòa được lượng muối bị kết tủa. 

Hạt tophi hình thành do quá trình kết tủa của muối urat

Theo thời gian, khi hạt tophi đã hình thành, lượng muối lắng đọng và kết tủa càng nhiều, kích thước của hạt sẽ càng to. 

Mức độ ảnh hưởng của hạt tophi

Hạt tophi hình thành gây ảnh hưởng nhiều đến các khớp, đặc biệt ở vị trí ngón chân cái, ngón tay và khuỷu tay. Ở mỗi vị trí và giai đoạn, hạt tophi gây ra những triệu chứng khác nhau: 

• Giai đoạn đầu: Thường không gây đau nhưng khi kích thước lớn hơn, nó gây sưng khớp và căng da. Theo đó, người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn. 

• Giai đoạn phát triển: Khi hạt tophi phát triển kích thước lớn hơn, nó có thể làm mất ổn định khớp, hạn chế phạm vi chuyển động và ăn mòn xương ở vị trí lắng đọng. Phần da ở khu vực có chứa hạt tophi có nguy cơ bị loét, gây rò rỉ một hạt mềm, màu trắng. 

• Giai đoạn nặng: Khi không được điều trị kịp thời, hạt tophi có thể phá vỡ mô khớp, gây viêm khớp làm giảm chức năng các khớp, các cơn đau trở nên dữ dội hơn. Giai đoạn này, các khớp có nguy cơ bị biến dạng. 

Biến chứng nguy hiểm

Nếu hạt tophi hình thành và không có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời, có thể khiến hạt này bị nhiễm trùng và dẫn đến đau đớn dữ dội. Đồng thời, các hạt này cũng có thể chèn ép lên dây thần kinh, gây ra nhiều rủi ro khác nhau. 

Trường hợp nặng, hạt tophi có nguy cơ làm hỏng khớp, phá hủy sụn và làm xói mòn xương. Theo thời gian, các khớp có thể sẽ bị biến dạng, thậm chí người bệnh sẽ bị tàn tật do bệnh gout. 

Hạt tophi gây biến dạng khớp, hạn chế khả năng cử động và vận động

Cách xử lý hạt tophi

Tùy vào kích thước của hạt tophi to hay nhỏ, các giải pháp điều trị phù hợp sẽ được đưa ra bởi các bác sĩ chuyên khoa. Một số phương pháp phổ biến là: 

Điều trị không phẫu thuật

Với các hạt tophi nhỏ chưa gây ra nhiều đau đớn hoặc làm ảnh hưởng đến các khả năng cử động, người bệnh chưa cần phải phẫu thuật. Có một số loại thuốc giảm axit uric, kiểm soát cân nặng và áp dụng chế độ ăn uống ít chứa purin. 

Một số loại thuốc được các bác sĩ kê đơn điều trị hạt tophi là: 

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Nhóm này có các loại thuốc như naproxen natri hoặc ibuprofen có tác dụng giảm đau, chống viêm do bệnh gout gây ra. Đồng thời, thuốc ngăn ngừa các tổn thương liên quan đến hạt tophi. 

• Thuốc corticosteroid: Giúp giảm viêm bằng cách tiêm trực tiếp vào khớp hoặc sử dụng ở dạng uống. Người bệnh có thể dùng thuốc prednisone là thuốc phổ biến nhất. 

• Chất ức chế Xanthine oxidase (XOI): Giúp làm giảm lượng axit uric mà cơ thể sản xuất, giảm nguy cơ khiến bệnh gout hoặc các hạt tophi phát triển. Các loại thuốc chính là febuxostat hoặc allopurinol. 

Riêng thuốc điều trị gout và hạt tophi, người bệnh cần được sự tư vấn và hướng dẫn từ các bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về dùng hoặc lạm dụng quá nhiều. 

Phẫu thuật

Khi các hạt tophi đã phát triển lên kích thước lớn, cần thực hiện phẫu thuật để loại bỏ. Cách này nhằm mục đích ngăn chặn các hạt tophi làm ảnh hưởng đến các khớp và hạn chế khả năng vận động của người bệnh. 

Một số biện pháp phẫu thuật phổ biến là: 

• Rạch một đường ở da và loại bỏ hạt tophi bằng tay. 

• Phẫu thuật thay khớp nếu khớp bị hư hỏng, không còn khả năng phục hồi. 

Phẫu thuật hạt tophi giúp cải thiện chức năng vận động của các khớp

Bổ sung dinh dưỡng

Ngoài những phương pháp điều trị nêu trên, người bệnh cần thiết cân đối và điều chỉnh lại chế độ dinh dưỡng ở trong thực đơn ăn uống hàng ngày. 

• Tăng cường vitamin C: Vitamin C giúp giảm lượng axit uric ở trong máu và phòng ngừa các triệu chứng của bệnh gout. Trong các loại trái cây họ cam quýt, bưởi chứa nhiều vitamin C. Hoặc bạn cũng có thể sử dụng viên uống bổ sung. 

• Quả anh đào: Theo một số nghiên cứu, quả anh đào nếu được bổ sung thường xuyên có thể làm giảm 35% nguy cơ phát triển bệnh gout. 

• Cà phê: Bổ sung một lượng vừa đủ mỗi ngày giúp hạn chế nguy cơ phát triển bệnh gout. 

• Sữa: Trong sữa có chứa lượng lớn protein có khả năng làm giảm nồng độ axit uric trong máu. 

Dù những chất này tốt cho cơ thể nhưng người bệnh cũng cần chú ý chỉ nên bổ sung một lượng vừa đủ, không nên lạm dụng. Để an toàn hơn, bạn có thể tham khảo ý kiến từ các bác sĩ chuyên khoa. 

Hy vọng những thông tin trên giúp bạn đọc hiểu hơn về hạt tophi. Nếu nhận thấy bản thân có những dấu hiệu cho thấy hạt tophi xuất hiện, bạn cần cẩn trọng và nên đến các địa chỉ y tế uy tín để thăm khám, điều trị. Khi để hạt này phát triển lên kích thước lớn, việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn nên cần cẩn trọng. 

Xem thêm: